જો 1962 માં ભારત અને ચીન વચ્ચે યુદ્ધ થયું હોય તો બંને દેશો પરમાણુ શક્તિથી સમૃદ્ધ નહોતા. આજે ભારત અને ચીન બંને પરમાણુ શસ્ત્રોથી સજ્જ છે. 58 વર્ષ બાદ ભારત અને ચીન સૈન્ય શક્તિની બાબતમાં ઘણા આગળ વધી ગયા છે. બંને દેશોની સેનાઓને વિશ્વની સૌથી મોટી અને મજબૂત સેના ગણવામાં આવે છે. ડોકલામ વિવાદ સમયે તત્કાલીન સંરક્ષણ પ્રધાન અરુણ જેટલીએ બેખુદ કહી દીધું હતું કે ભારત 1962 પછીથી ઘણું આગળ વધ્યું છે, તેથી ચીન કંટાળાજનક ન હોવું જોઈએ.

પૂર્વી લદ્દાખમાં સરહદ પર છેલ્લા ત્રણ મહિનાથી ભારત અને ચીન વચ્ચે તણાવ છે. 15 જૂને 45 વર્ષ બાદ બંને દેશોના સૈનિકો વચ્ચે હિંસક ઝઘડો થયો હતો અને તેમાં 20 ભારતીય સૈનિકો શહીદ થયા હતા. ત્યારબાદ તનાવ ચાલુ છે અને ગત સપ્તાહે બંને દેશોના સૈનિકો વચ્ચે ઘર્ષણ થયું હતું. ચીફ Defenseફ ડિફેન્સ સ્ટાફ અને ભારતના ભૂતપૂર્વ આર્મી ચીફ જનરલ બિપિન રાવતે બેફામપણે કહ્યું છે કે જો ચીન સાથેનો મુદ્દો વાટાઘાટો દ્વારા ઉકેલી લેવામાં નહીં આવે તો લશ્કરી વિકલ્પ અસ્તિત્વમાં છે. આવી સ્થિતિમાં, જો બંને દેશો યુદ્ધ તરફ આગળ વધે છે, તો આ યુદ્ધ 1962 થી સંપૂર્ણપણે અલગ હશે અને ભયાનક પણ હશે.

જો બંને દેશો ટકરાશે તો પાકિસ્તાન ચીન સાથે નહીં આવે તેવો ભય પણ છે. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં કલમ 370 હટાવ્યા બાદ ચીન સાથે તનાવ વધ્યો છે. ચીન અને પાકિસ્તાન બંનેને આ અંગે અનામત છે. આવી સ્થિતિમાં પાકિસ્તાન લદાખમાં ભારત વિરુદ્ધના તાજેતરના પગલાથી પણ જોડાયેલું છે. પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાને પણ કહ્યું છે કે તેમના દેશનું ભવિષ્ય હવે ચીન સાથે છે. ભારત પણ જાણે છે કે ચીન સાથે યુદ્ધની સ્થિતિમાં પાકિસ્તાને પણ તૈયાર રહેવું પડશે.